Terug naar het overzicht

8. Kastelen in Heemskerk

In het Oer-IJ gebied hebben maar liefst 35 kastelen gestaan. De meeste zijn in de achterliggende eeuwen, vaak tijdens schermutselingen, ten onder gegaan en daarvan resten soms hooguit ruïnes (Kasteel Egmond, Cronenburg te Castricum, Oud Haerlem te Heemskerk). In Heemskerk zijn nog twee kastelen te bewonderen: kasteel Assumburg oogt nog altijd als een robuuste vesting en recent is de siertuin in een 18e -eeuwse stijl gereconstrueerd. Ook Chateau Marquette herinnert aan een middeleeuws kasteel. (kastelen).

------

Kasteel 'Marquette' is gebouwd op de grondvesten van het oude 'Slot te Heemskerck', dat stamt uit de periode rond 1250. Het slot maakte deel uit van een lange keten van kastelen ter verdediging tijdens de West-Friese Oorlogen. Het werd bewoond door de Heren van Heemskerk, die bestuur en rechtspraak uitoefenden in het ambacht Heemskerk en Castricum. Deze heren raakten regelmatig in conflict met naburige Heren en met de boerenbevolking. In 1358 werd het 'Slot Heemskerk' belegerd door Dirk van Polanen. Na elf weken moest Wouter van Heemskerk capituleren. In 1380 kreeg de familie het slot terug, maar zonder de heerlijke rechten. In 1426 werd het slot geplunderd door Kennemer boeren onder leiding van Willem Nagel. Later in de vijftiende eeuw kwam het goed in bezit van de Heren van Assendelft.

In 1610 verkocht Karel van Arenberg het kasteel aan Daniël de Hertaing, heer van Marquette-en-Ostrevant, die gehuwd was met Eleonora de Hennin, de zuster van wijlen de Graaf van Bossu. Hij kreeg toestemming de naam Marquette aan het bezit te geven.

Van 1717 tot 1909 was het huis in het bezit van de familie Rendorp, waarna het door huwelijk in 1855 overging naar de familie Gevers die het tot 1980 bezat. Zij zouden dit onderkomen alleen als buitenhuis gebruiken. Tussen 1730 en 1760 werd het kasteel volledig verbouwd en kreeg het een achttiende eeuwse uitstraling. Joachim Rendorp was de eigenaar gedurende de tweede helft van de achttiende eeuw.

Daniël Théodore Gevers van Endegeest in de negentiende eeuw.

In de loop der tijd onderging het slot door afbreken en aanbouwen door de verschillende eigenaren de nodige gedaanteverwisselingen. In 1742, volgens de datum boven de voordeur, en 1828 werd het kasteel ingrijpend veranderd en kreeg het zijn huidige gedaante. Een groot deel van het bijzondere interieur van 'Slot Assumburg' is eind negentiende eeuw overgebracht naar Marquette. In de Tweede Wereldoorlog werd kasteel Marquette door de Duitse bezetting gebruikt als weerstation. Het kasteel werd een paar keer beschoten door de geallieerden, waarbij het dak van het kasteel flink beschadigd werd. De laatste eigenaar, jhr. Gevers van Marquette, droeg het landgoed in 1980 over aan het Heemskerkse waterbedrijf PWN. Daarna werd het gerestaureerd en geschikt gemaakt als conferentieoord. In deze periode werd op het landgoed ook een hotel gebouwd. Daarna is het kasteel door diverse eigenaren nog ingrijpend gerestaureerd om verder verval van het kasteel en het landgoed tegen te gaan.het kasteel ligt op een hoge oeverwal van het Oer-IJ.

De lange oprijlaan vormt de verbinding door een laag, nat deel, met de hogere , nu beboste, geestgrond van Heemskerk.

Rijksmonumenten behorend bij Kasteel Marquette:

Complex met zes onderdelen: RM 519561.

Hoofdgebouw: RM 519562.

Historische park- en tuinaanleg: RM 519563.

Brug: RM 519564.

Tuinornamenten: RM 519565.

Toegangshek: RM 519566.

Koetshuis: RM 519567.

Geraadpleegde bron(nen):

Website van de gemeente Heemskerk 

De rijke cultuurhistorie van het Oer-IJ landschap

Na de uitgave van 2000 jaar strijd in het "Oer-IJ landschap in 2021" en "Verrassende natuur van het Oer-IJ landschap in 2024", is het tijd voor het derde boek in deze serie: "De rijke cultuurhistorie van het Oer-IJ landschap".

Dit boek wordt gepresenteerd op 8 oktober a.s., en is vanaf die datum verkrijgbaar bij de boekhandel, Huis van Hilde te Castricum, en bezoekerscentrum De Hoep voor € 24,95 per stuk.

U kunt het boek voor 8 oktober met korting in de voorverkoop bestellen via secretariaat@oerij.nl voor € 20,- per stuk.

In dit prachtige boek van auteurs Kees de Vré, Agnes de Boer en Jos Teeuwisse wil de stichting Oer-IJ aandacht vragen voor de grote rijkdom cultuurhistorische waarden van het Oer-IJ gebied. Er wordt o.a. aandacht besteed aan de Gebouwde monumenten, de historische geografie van het landschap en de archeologie. Natuurlijk komen ook de waarde en de toekomst van het erfgoed aan bod.