Het Stoomgemaal Halfweg ligt op een plek die tot zo'n anderhalve eeuw geleden als uiterst riskant te boek stond. Want hier werd een meer met het formaat van een kleine binnenzee, het Haarlemmermeer, door niet meer dan een smalle dijk - de Spaarndammerdijk - gescheiden van het IJ, een arm van de Zuiderzee - het latere IJsselmeer - dat weer in open verbinding stond met de Noordzee. Het IJ kende daardoor eb en vloed.
Het Stoomgemaal is tegenwoordig een museum. Het gemaal dateert uit halverwege de 19e eeuw toen het Haarlemmermeer werd drooggelegd. Met de drooglegging verdween het grootste deel van de boezemcapaciteit van het Hoogheemraadschap van Rijnland.
Om toch snel overtollig water te kunnen lozen werden drie grote gemalen gebouwd, waarvan er twee, die in Halfweg en Spaarndam hun water op het IJ loosden. (watererfgoed)
